Mehmet Yaşın (1958, Lefkoşa), Kıbrıslı Türk şair, romancı, ve edebiyat araştırmacısıdır. Günümüz Türk şiirinin en özgün ve uluslararası ölçekte en tanınan isimlerinden biri olarak kabul edilir. Şiirleri, romanları ve denemeleri hem Türkiye hem Kıbrıs hem de Yunanistan edebiyatına ait sayılır.
Türkçe şiire getirdiği farklı ses ve duyarlık; melez edebiyat kaynaklarına, Akdeniz’in Türk ve Yunan kültürlerinin harmanına, dramatik ve anlatımcı bir lirizme, Türkçenin tarihsel ve coğrafi çeşitliliğine, ve kişisel deneyimlere dayalı şiirsel izleklere yaslanır. 1980 sonrası Türk şiirinde kendine özgü çizgisiyle öne çıkan Yaşın, aynı zamanda “üveyanadil” ve “merkez-çevre kuramı” gibi kavramları geliştirmiştir.
1958 yılında Lefkoşa’da, edebiyatla ilgilenen bir ailede dünyaya gelmiştir. Babası ve kardeşi, Mustafa Özker Yaşın ve Neşe Yaşın Kıbrıslı tanınmış şair ve yazarlardır. Çocukluğu boyunca Kıbrıs’taki toplumlararası çatışmaların gölgesinde büyümüştür. 1976’da Türkiye’ye gelerek Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun olmuştur. Ardından İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde siyasal tarih üzerine yüksek lisans yapmıştır.
İlk şiir kitabı Sevgilim Ölü Asker (1984), 1985 Akademi Şiir Ödülü’nü kazandı; ancak Türkiye’deki askeri yönetim tarafından “sakıncalı” bulunarak toplatılmıştır. 1986’da Türkiye’den sınır dışı edilmiştir.
Bunun üzerine İngiltere’ye giden Yaşın, Birmingham Üniversitesi’nde Bizans-Osmanlı ve Modern Yunan Eğitimleri Merkezi’nde yüksek lisans eğitimine başladı ve daha sonra Londra Middlesex Üniversitesi’nden, Kıbrıslı ve Türk edebiyatları ile kültürleri üzerine yaptığı çalışmayla doktora derecesi almıştır. Bir süre Atina Üniversitesi’nde Yunan dili ve edebiyatı dersleri almıştır.
1993’te Türkiye’ye dönerek ilk romanını yayımladı; ancak 1996’da yeniden İngiltere’ye taşınmıştır. Uzun yıllar boyunca İngiltere, Türkiye ve Kıbrıs’ta çeşitli üniversitelerde karşılaştırmalı edebiyat, çeviri incelemeleri, yaratıcı yazarlık, Kıbrıs incelemeleri ve çağdaş Türk edebiyatı dersleri vermiştir. 2002–2016 yılları arasında Cambridge, Lefkoşa ve İstanbul arasında yaşamıştır fakat günümüzde Atina’da ikamet etmektedir.
Mehmet Yaşın’ın şiirleri 1979’dan itibaren Türkiye, Kıbrıs, Yunanistan, İngiltere ve birçok ülkedeki edebiyat dergilerinde yayımlanmıştır. Eserleri 20’den fazla dile çevrildi, bestelendi, sahneye uyarlandı ve görsel sanatlara konu olmuştur.
İlk dönem şiirlerinde yalın bir dil kullanan Yaşın, ilerleyen yıllarda Akdeniz mitolojisi, dinsel imgeler ve kimlik sorgulaması ekseninde, dramatik ve anlatıcı bir lirik yapıya yöneldi. Şiirlerinde iktidar, milliyetçilik ve aidiyet kavramlarıyla hesaplaşır.
Yaşın, yalnızca şair değil; aynı zamanda eleştirmen, denemeci ve romancı olarak da Türkçe edebiyatta etkili olmuştur. Poeturka adlı deneme kitabında Türk şiirindeki klişeleşmiş yaklaşımları eleştirir; “Türk şiiri” ve “Akdeniz kimliği” kavramlarını yeniden yorumlar.
Hazırladığı Kıbrıslı Türk Şairler Antolojisi, Kıbrıs’ın çokkültürlü şiir birikimini tarihsel bir çerçevede ele alırken, “azınlık edebiyatı” ve “merkez-çevre kuramı” kavramlarını uygulamalı olarak kullanır.
Eserlerinden Bazıları
- Şiir: Sevgilim Ölü Asker (1984), Oda Müziği (1989), Sürgün Şiirleri (1992), Akdenizli Şiirler (1995), Kıbrıs Şiirleri Antolojisi (2005)
- Roman: Soydaşınız Balık Burcu (1994), Gizli Bir Aşk Masalı (2004)
- Deneme ve Eleştiri: Poeturka (1999), Toplu Yazılar (1978–2005) (2007)
Ödülleri
- 1985 Akademi ve A. Kadir Şiir Ödülü – Sevgilim Ölü Asker
- 1995 Cevdet Kudret Roman Ödülü – Soydaşınız Balık Burcu
- 2005 Memet Fuat Eleştiri ve İnceleme Ödülü – Kıbrıs Şiir Antolojisi