Kıbrıs Türkleri’nin lideri Dr. Fazıl Küçük, 14 Mart 1906 tarihinde Lefkoşa kazasına bağlı Ortaköy’de dünyaya geldi. Babası, Demirhan köyünde doğan bir nalbant ve çiftçiydi. Fazıl Küçük, ilk ve orta öğrenimini Lefkoşa’da tamamladı. Daha sonra Özel İstiklal Lisesi’nde eğitimine devam etti ve İstanbul Darül Fünun Tıp Fakültesi’nde başarıyla birinci sınıfı bitirdi.
1929’da okulunu bırakarak önce Fransa, ardından İsviçre’ye gidip Lozan Üniversitesi’nde tıp eğitimini tamamladı. Lozan kliniklerinde ihtisas yaparak Dahiliye Mütehassısı oldu. Mayıs 1937’de Kıbrıs’a dönüp Lefkoşa’da serbest hekim olarak çalışmaya başladı. Halkçı kişiliğiyle bilinen Dr. Küçük, Cuma günleri Girne Caddesi’ndeki kliniğinde ücretsiz muayene yapar, fakirlere ücretsiz ilaç verirdi.
Siyasi hayatına 1937’de başlamasına rağmen, siyasi faaliyetleri 1931’e kadar uzanıyor. Üniversite öğrencisiyken, Türk Maarifinin İngiliz müdürler tarafından yönetilmesine karşı mücadele etti. Dr. Fazıl Küçük, siyasi kariyerinde Türk okullarının ve Evkaf İdaresi’nin Türk halkına devredilmesi için İngiliz Sömürge Hükümeti’ni ikna etmek için çaba harcadı.
1931’deki Rum isyanının ardından ara verilen belediye seçimlerinde 1943’te rakiplerine karşı büyük bir zafer kazandı ve altı yıl boyunca Lefkoşa Belediye Meclis Üyesi olarak görev yaptı. Dr. Fazıl Küçük, “SÖZ” gazetesinde toplum sorunlarına dair görüşlerini paylaştığı yazılar yazdı. 1941’de “SÖZ” gazetesi kapatıldıktan sonra, halkının haklarını savunmak ve Kıbrıslı Türkleri bilinçlendirmek amacıyla 14 Mart 1942’de kendi gazetesi “HALKIN SESİ”ni kurdu.
18 Nisan 1943’te kurulan Kıbrıs Adası Türk Azınlığı Kurumu’nun (KATAK) kurucularından biriydi Dr. Fazıl Küçük. Daha sonra KATAK’tan ayrılarak, 23 Nisan 1944’te Kıbrıs Milli Türk Halk Partisi’ni (KMTHP) kurdu. Partisi hızla birçok yerleşim yerinde şubeler açtı. Ana hedeflerinden biri adanın Yunanistan’a ilhakını yani ENOSİS’i önlemekti. KMTHP, 23 Ekim 1949’da KATAK ile birleşerek Kıbrıs Milli Türk Birliği Partisi adı altında yeniden yapılandı.
Dr. Fazıl Küçük, bu yeni oluşumun başına geçti. Ayrıca, Kıbrıs Türk İşçi Birlikleri ile Rumlardan ayrı meslek birliklerinin kurulmasını teşvik etti. 2 Ekim 1946’da evlenen Dr. Fazıl Küçük, bir kız ve bir erkek olmak üzere iki çocuk sahibi oldu. İktisadi kalkınmada önemli bir rol oynayacak olan Evkaf İdaresi’nin Türk halkına devredilmesini sağlamak amacıyla 1948’de bütün kasaba ve köylerden gelen halkın katıldığı büyük bir miting düzenledi. Dr. Küçük’ün çabaları, bu noktadan sonra sonuç vermeye başladı. Şeriye Mahkemeleri kaldırılarak, yerine Türk Aile Mahkemeleri kuruldu. Müftülük makamı tekrar canlandırıldı. İngiliz Sömürge Hükümeti, Türk Tali Okullarını ve Evkafı Türk halkına devretti.
Gazetesi Halkın Sesi, yayın hayatının ilk dokuz ayını tamamlamadan, hükümeti eleştiren yazıları nedeniyle üç ay süreyle kapatıldı. Halkın Sesi tekrar yayına başladığında, gazete kağıdı bulma sorunuyla karşılaştı. Gazete kağıdı hükümet denetimine alındığından, “Halkın Sesi” kağıt ihtiyacını karaborsadan karşılamak zorunda kaldı. Ancak, Sömürgeler Bakanlığı’nın müdahalesi ve talimatı üzerine, Halkın Sesi’ne basım için yeterli derecede kağıt verildi.
Dr. Küçük, Türk halkına yapılan haksızlıkları sert bir dille eleştirmeye devam ettiği için, aleyhine 47 hukuk davası açıldı ve defalarca para cezasına çarptırıldı. 1954’ten sonra, Kıbrıs’ın uluslararası ilgi çekmeye başlamasıyla, Dr. Küçük mücadelesini hızlandırdı ve 15 Ağustos 1955’te partinin adı “Kıbrıs Türktür Partisi” olarak değiştirildi. EOKA’nın Kıbrıs’ta terör eylemlerine başlamasının ardından, Dr. Fazıl Küçük, Kıbrıs Türk halkının EOKA’ya karşı direnmesi için Kıbrıs Türk Mukavemet Birliği (KTMB) adlı örgütü kurdu. Rumlar tarafından tehdit edildi ve örgütü dağıttı. 1955’te gizlice VOLKAN teşkilatını kurdu.
1955’te Türkiye, Yunanistan ve İngiltere Dışişleri Bakanları arasındaki üçlü konferansı izlemek üzere Londra’ya giden Dr. Küçük, burada Kıbrıslı Türkler tarafından düzenlenen büyük mitingde konuşma yaptı. 1958’de Türkiye’ye giderek Kıbrıs ile ilgili olarak Türkiye’nin her tarafında düzenlenen mitinglerde konuşmalar yaparak mücadelenin Türkiye’de benimsenmesine yardımcı oldu. Aynı yılın Kasım ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Kıbrıs görüşmelerini izledi ve Kıbrıs Türk halkının tezini dünyaya tanıtmak amacıyla “Halkın Sesi” gazetesini İngilizce olarak da yayınladı. EOKA’nın terör faaliyetlerini yakından takip ediyor ve Kıbrıs Türklerinin can ve malını koruma amacıyla Türkiye’ye düzenli raporlar gönderiyordu. Dr. Fazıl Küçük, Zürih’te Türk ve Yunan liderleri arasında varılan anlaşma üzerine, 17 Şubat 1959’da Londra’da düzenlenen konferansta Kıbrıs Türk halkını temsil etti ve iki gün sonra yapılan anlaşmayı halkı adına imzaladı.
Kıbrıs Cumhuriyeti kuruluş anlaşmalarına göre, Cumhurbaşkanı Rum olurken, Cumhurbaşkanı Muavini Türk olacaktı. Kıbrıs Türk halkı, Dr. Fazıl Küçük’ü bir kurtarıcı olarak gördüğünden, 3 Aralık 1959’da rakipsiz olarak Kıbrıs’ın ilk Cumhurbaşkan Muavini olarak seçti. 1962 yılı Temmuz ayından Aralık ayına kadar uzman bir ekip ile birlikte kırsal bölgelerin sorunlarına odaklandı. Türk ve Rum köylerini ziyaret ederek detaylı bir rapor hazırladı ve bu raporu sorumlu hükümet makamlarına iletti.
Rumların 21 Aralık 1963’te başlattığı saldırıların ardından kurulan Genel Komite’nin başkanlığını üstlendi. 27 Aralık 1967’de oluşturulan Geçici Kıbrıs Türk Yönetimi’nde başkan olarak görev yaptı. Dr. Fazıl Küçük, 18 Şubat 1973’te Cumhurbaşkan Muavini görevinden ayrıldı, ancak mücadelesini Halkın Sesi gazetesinde sürdürerek Kıbrıs Türkü’nün davasına devam etti. Siyasete olan katkıları ve halkın haklı taleplerini savunması devam etti. 1980’li yılların başında hastalığına rağmen yazılarına ara vermedi.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulmasını büyük bir sevinçle karşıladı. Son demeçlerinde hastalığının geçtiğini belirtip, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu görmesiyle hayata yeniden kavuştuğunu vurguladı. Dr. Fazıl Küçük, 15 Ocak 1984’te tedavi gördüğü Londra’da hayatını kaybetti. Naaşı, Hamitköy’deki anıt mezarına defnedildi ve o günden sonra bu tepeye “Anıt Tepe” adı verildi.
Biliyorum ki aşacağımız çok sarp ve çetin engeller vardır. Unutmayınız ki bizim neslimiz aşılmaz zannedilen yollarda yürüyerek gayesine varan bir millettir.
Dr Fazıl Küçük